Arturówek dolny (AD)

Zbiornik dolny (AD) ma powierzchnię 3,05 ha, pojemność 40 600 m3 i średnią głębokość 1,33 m. Jest największym z trzech zbiorników i równocześnie największym publicznym i otwartym kąpieliskiem z piaszczystą plażą w Łodzi.

Zadanie: konstrukcja buforowych stref roślinności w miejscach punktowego wlotu wód burzowych dla redukcji spływów powierzchniowych oraz konstrukcja mat roślinności pływającej

Konstrukcja buforowych stref roślinności w zbiorniku dolnym i środkowym w miejscach punktowego wlotu wód burzowych ma na celu redukcję dopływu zanieczyszczeń do wód zbiorników poprzez ich wbudowanie w strukturę roślinną oraz adsorpcję na strukturze biogeochemicznej stref gabionowych. Z kolei konstrukcja wyspy z roślinnością pływającą w górnej części zbiornika AG ma dodatkowo na celu stworzenie miejsc siedliskowych dla zooplanktonu, który pełni w zbiornikach m.in. rolę ograniczającą symptomy eutrofizacji (zakwity sinicowe). Usunięcie warstwy kilkucentymetrowej osadów dennych powoduje wycofanie substancji biogenicznych, a tym samym ogranicza proces zasilania wewnętrznego.

Konstrukcja buforowych stref roślinności z barierą biogeochemiczną obejmuje połączenie hydrotechnicznych urządzeń podczyszczających w postaci osadnika poziomego oraz separatora lamelowego wraz elementami biogeochemicznymi, stanowiącymi przegrodę gabionową wypełnioną kamieniem dolomitowym lub wapiennym osłoniętej od górnej wody matą kokosową, i biologicznymi. Usytuowanie korony przegrody 20 cm poniżej NPP (normalnego poziomu piętrzenia) wraz z usypaniem skarpy od strony zewnętrznej gabionu umożliwia rozwój roślinności wodnej. W górnej części akwenu zarówno na północnej (nasłonecznionej) oraz południowej (zacienionej) skarpie zbiornika obsadzenia roślinnością wodną (tatarak, trzcina, oczeret jeziorny, kosaciec żółty, pałka szerokolistna, pałka miniaturowa) oraz żywopłotową pełnić mają funkcję ograniczającą dostęp do zbiornika, w celu ograniczenia dokarmiania ptactwa wodnego oraz redukcji zanieczyszczeń dostających się do zbiornika wraz ze spływem powierzchniowym.

Rezultaty: Wycofanie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok poprzez konstrukcję stref buforowych i mat roślinności pływającej dla zbiorników rekreacyjnych Arturówek oraz redukcja potencjału zasilania wewnętrznego o 20% poprzez usunięcie osadów dennych.

Arturówek środkowy (AŚ)

Zbiornik środkowy (AŚ) ma powierzchnię 2,58 ha (w tym wyspę o powierzchni 0,03 ha), pojemność 34 900 m3 i średnią głębokość 1,35 m. Przeznaczony jest głównie do uprawiania sportów wodnych.

Zadanie: konstrukcja buforowych stref roślinności w miejscach punktowego wlotu wód burzowych dla redukcji spływów powierzchniowych oraz konstrukcja mat roślinności pływającej

Zainstalowane na kanale deszczowym, odprowadzającym wody opadowe z dachu budynku i terenu Ośrodka Wypoczynkowo-Hotelowego „Prząśniczka” bezpośrednio do zbiornika Arturówek środkowy, osadnik poziomy oraz separator lamelowy mają na celu wyeliminowanie zawiesiny dostającej się do wód zbiornika wraz ze spływem powierzchniowym. Konstrukcja przegrody gabionowej, na wylocie kanału deszczowego, wypełnionej kamieniem dolomitowym lub wapiennym obsadzonej roślinnością wodną i osłoniętej od górnej wody matą kokosową ma na celu redukcję dopływu zanieczyszczeń do wód zbiornika poprzez ich wbudowanie w strukturę roślinną oraz adsorpcję na strukturze biogeochemicznej strefy gabionowej. Usunięcie warstwy średnio kilkucentymetrowej osadów dennych spowoduje wycofanie substancji biogenicznych, a tym samym ograniczy proces zasilania wewnętrznego.

Wykonane na prowadzącym okresowo wody powierzchniowe rowie z lasu cztery przegrody z bali mają na celu spowolnienie dopływu wód powierzchniowych do zbiornika poprzez ich retencjonowanie, a tym samym zwiększenie możliwości ich wsiąkania w dno kanału. Umiejscowienie w rejonie wylotu kanału do zbiornika przegrody z gabionów wypełnionych kamieniem dolomitowym lub wapiennym osłoniętej od górnej wody matą kokosową i obsadzonej od strony zewnętrznej roślinnością wodną ma na celu doczyszczenie tych wód.

Usytuowanie na północnym brzegu akwenu bezpośrednio powyżej budowli piętrząco-upustowej na długości około 30 m żywopłotu ma na celu ograniczenie dokarmiania ptactwa wodnego, a tym samym redukcję zanieczyszczeń wprowadzanych do zbiornika wraz z pożywieniem. Dodatkowo roślinność ta pełni rolę naturalnej bariery przed zanieczyszczeniami spływającymi z wodami powierzchniowymi, jak również nanoszonymi przez wiatr.

Rezultaty: Wycofanie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok poprzez konstrukcję stref buforowych i mat roślinności pływającej dla zbiorników Arturówek oraz redukcja potencjału zasilania wewnętrznego o 20% poprzez usunięcie osadów dennych w zbiornikach Arturówek.

Arturówek górny (AG)

Zbiornik górny (AG) to najpłytszy (0,93 m) z trzech zbiorników Arurówek, o powierzchni 1,08 ha i pojemności 10 000 m3. Jest miejscem połowu ryb dla wędkarzy. Jest on corocznie zarybiany przez Polski Związek Wędkarski (Urząd Wojewódzki w Łodzi 1996) i pełni obecnie rolę samoczynnego osadnika.

Zadanie: Przekształcenie górnej części czaszy zbiornika górnego Arturówek, pełniącego obecnie funkcje osadnika, w system sedymentacyjno-biofiltracyjny.

Przekształcenie zbiornika, corocznie zarybianego przez Polski Związek Wędkarski i pełniącego rolę samoczynnego osadnika, w system sedymentacyjno-biofiltracyjny pozwoli na poprawę jakości wody, głównie poprzez eliminację zawiesiny dopływającej rzeką Bzura. Wydzielony w tym celu osadnik zawiesiny mineralnej wraz ze strefą biogeochemiczną (przegroda gabionowa wypełnionej kamieniem dolomitowym lub wapiennym, osłoniętej od górnej wody matą kokosową) i biologiczą (nasadzenia roślinne – tatarak, trzcina, oczeret, kosaciec, pałka) ma na celu redukcję dopływu zanieczyszczeń do wód zbiornika poprzez ich wbudowanie w strukturę roślinną. Pozostawione pomiędzy gabionami luk umożliwia migrację ryb. Dno części osadnikowej umocnione płytami żelbetowymi ażurowymi, ułożonymi na geowłókninie rozpostartej na 15 cm warstwie odsączającej ze żwiru lub pospółki wraz z umocnionym zjazdem od strony ółnocneo-wschodniej zbiornika pozwala na łatwe usunięcie nagromadzonego namułu.

Obniżona korona grobli w strefach przybrzeżnych wymusza dwukierunkowy ruchu wody.

Odpowiednio ukształtowane rosnące na obrzeżach w górnej części akwenu drzewa i krzewy tworzą naturalną barierę dla redukcji zanieczyszczeń wnoszonych do akwenu spływem powierzchniowym.

Usunięcie warstwy kilkucentymetrowej osadów dennych powoduje wycofanie substancji biogenicznych, a tym samym ogranicza proces zasilania wewnętrznego.

Rezultaty: Poprawa jakości wody w zbiorniku Arturówek górny o 20% ze szczególnym uwzględnieniem redukcji zawiesiny i substancji biogenicznych, w wyniku adaptacji ekohydrologicznej czaszy w górnej części tego zbiornika.

Rzeka Bzura (BP, BW, W, SW)

Rzeka Bzura (BP, BW, W) jest największą rzeką regionu łódzkiego. Rozpoczyna ona swój bieg w sztucznie utworzonym stawie odpływowym przy ulicy Rogowskiej 32. W obszarze jej zlewni bezpośredniej odcinka źródłowego znajdują się tereny zalesione, ośrodki wypoczynkowe, działki rekreacyjne oraz zabudowa jednorodzinna. Bzura jest lewym dopływem Wisły o powierzchni dorzecza 7788 km2 i długości 166 km, z czego 6,5 km rzeki (8,85 km2 powierzchni zlewni) znajduje się w granicach administracyjnych miasta Łodzi. Zlewnia górnej Bzury powyżej ulicy Łagiewnickiej ma powierzchnię o obszarze 6,41 km2. Długość demonstracyjnego odcinka rzeki wynosi 3,54 km z czego 56,6 % długości zajmują sztuczne zbiorniki wodne.

Staw przy ulicy Wycieczkowej (SW) znajduje się po prawej stronie koryta rzeki Bzury tuz poniżej ulicy Wycieczkowej i nie ma on bezpośredniego połączenia z rzeką.

Zadanie: konstrukcja biofiltracyjnego systemu sekwencyjnego (BSS) na rzece Bzurze powyżej zbiorników Arturówek i poniżej wylotu z odbieralnika ścieków burzowych zlokalizowanego w ulicy Wycieczkowej

Miejscowy narzut kamienny oraz konstrukcje z bali na odcinku rzeki od zbiornika „Arturówek Górny” do ul. Wycieczkowej (długości około 260 m) sprzyja intensyfikacji procesu meandrowania i wzmacnia zdolność samooczyszczania rzeki. Umiejscowienie w lokalnym zagłębieniu rzeki w miejscu poszerzonego koryta wodopoju dla dzikich zwierząt stanowi o naturalności ekosystemu.

Umocnione dno i skarpa cieku narzutem kamiennym poniżej ulicy Wycieczkowej zabezpiecza przed procesem wymywania spowodowanym intensywnym przepływem wód rzeki w skutek nawalnych opadów deszczu.

Konstrukcja biofiltracyjnego systemu sekwencyjnego (BSS) i włączenie do niego systemu kanalizacji deszczowej z ulicy Wycieczkowej w miejscu istniejącego nie przepływowego zbiornika wodnego na prawym brzegu rzeki Bzury tuż poniżej ulicy Wycieczkowej, umożliwia przejmowanie i retencjonowanie fal burzowych i ich podczyszczenie w naturalnym systemie biofiltracyjnym. Procesy mechanicznego podczyszczania wód deszczowych spływających z ulicy Wycieczkowej przebiegające w osadniku wirowym z wkładem lamelowym redukują znaczną część zawiesiny wprowadzanej do systemu. Przedzielony przegrodą gabionową wypełnioną kamieniem dolomitowym lub wapiennym i osłoniętą od strony górnej wody włókniną kokosową na dwie części zbiornik:
- część osadnikową zajmująca około 1/3 powierzchni, w której zatrzymywana będzie zawiesina mineralna
- część biofiltrująca zajmująca pozostałe 2/3 powierzchni, w której rozwijać będzie się z uwagi na znaczne zacienienie pływająca roślinność wodna, głównie rzęsa

pełni rolę tzw. bio-osadnika. Dno zbiornika, umocnione płytami żelbetowymi ażurowymi, ułożonymi na geowłókninie rozpostartej na 15 cm warstwie odsączającej ze żwiru lub pospółki, okresowo odmulane zwiększa sprawność bio-osadnika.

Rezultaty: Poprawa jakości wody z odpływu burzowego zlokalizowanego w ulicy Wycieczkowej o 50%, w szczególności poprzez obniżenie ładunków substancji biogenicznych i zawiesiny, wprowadzanej do rzeki Bzury w wyniku konstrukcji biofiltracyjnego systemu sedymentacyjnego (BSS);

UŁ, BPW

Zbiorniki nr 7 należący do Uniwersytetu Łódzkiego (UŁ) i zbiornika nr 17 (BPW) zlokalizowany tuż powyżej ulicy Wycieczkowej znajdują się w kaskadzie 17 niewielkich akwenów na rzece Bzurze pomiędzy ulicą Strykowską i Wycieczkową. Zlokalizowane są one na prywatnych posesjach i pełnią głównie rolę krajobrazową i retencyjną. Stan wód kaskady zbiorników małej retencji nie jest zadowalający i wymagają one prac rekultywacyjnych w celu przewrócenia im naturalnych funkcji podczyszczających wody rzeki Bzury m.in. poprzez odmulenie, renowację budowli piętrzących, czy nasadzenia roślinne. Ekohydrologiczna rekultywacja dwóch zbiorników (jeden w części środkowej (UŁ), drugi zamykający system (BPW)) oraz ich przekształcenie w system biofiltrów pozwala na skuteczną intensyfikacja procesu samooczyszczania.

Zadanie: ekohydrologiczna adaptacja dwóch z 17 niewielkich sztucznych zbiorników małej retencji na rzece Bzurze zlokalizowanych powyżej ulicy Wycieczkowej, pod kątem intensyfikacji samooczyszczania rzeki i ich przekształcenia w systemy biofiltrów w oparciu o zasady ekohydrologii i fitoremediacji

Ekohydrologiczna rekultywacja zbiornika UŁ w związku z zaleganiem dużej ilości materii organicznej (liście) polega na odmuleniu dna warstwą co najmniej 30 cm, naprawie skarp oraz modernizacji budowli piętrząco-upustowej. Istotnym elementem adaptacji zbiornika jest konstrukcja na wlocie do zbiornika przegrody gabionowej wypełnionej kamieniem dolomitowym lub wapiennym i osłoniętej od górnej wody matą kokosową pełniąca rolę osadnika dla zanieczyszczeń (głównie w formie zawiesiny mineralnej) zasilających zbiornik. Przegroda gabionowa ma zapobiegać m.in. przedostawaniu się glonów ze zbiornika zlokalizowanego powyżej zbiornika UŁ, w który obserwowane są corocznie zakwity sinic. Korona przegrody usytuowana 20 cm poniżej NPP (normalnego poziomu piętrzenia) wody w zbiorniku i pokryta roślinnością wodną pozwala na zwiększenie skuteczności absorpcji substancji biogenicznych. W przegrodzie gabionowej około 30 cm nad dnem zbiornika umiejscowione dwie rury PVC pozwalają na wymuszenia obiegu wody wokół istniejącej wyspy zlokalizowanej w północnej części zbiornika. W celu doświetlenia zbiornika oraz zmniejszenia zagrożenia opadającymi liśćmi konieczne jest prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych drzew polegających na ich wycince i/lub przycince konarów zwisających bezpośrednio nad zbiornikiem.

Ekohydrologiczna rekultywacja zbiornika BPW polega na odmuleniu dna zbiornika, co spowoduje wycofanie substancji biogenicznych, a tym samym ograniczy proces zasilania wewnętrznego oraz wykonanie na wlocie do zbiornika przegrody gabionowej wypełnionej kamieniem dolomitowym lub wapiennym, osłoniętej od górnej wody matą kokosową. Zlokalizowany w przegrodzie otwór ma na celu wymuszenie obiegu wód rzeki i skierowanie jej w północną część akwenu w 1/3 jego powierzchni obsadzonej roślinnością wodną. Rośliny te przyczyniają się do doczyszczania wód poprzez wykorzystanie zdolności roślin do akumulacji substancji zanieczyszczających.

Rezultaty:
Poprawa jakości wód rzeki Bzury poniżej ulicy Wycieczkowej o 20% ze szczególnym uwzględnieniem redukcji substancji biogenicznych, w wyniku adaptacji ekohydrologicznej zbiorników UŁ i BPW